دلار این روزها تب کرده و نوسان نرخ آن زیاد شده است. شاید بتوان برای افزایش نرخ ارز فوایدی همچون افزایش رقابت‌پذیری جهانی و افزایش صادرات را برشمرد، ولی در شرایط فعلی اقتصاد ایران نوسانات و حباب نرخ ارز برای اقتصاد بیمار ایران نه تنها هیچ مزیتی ندارد بلکه با ایجاد نوسانات در داخل و نوسانات تجاری بین‌المللی برای صادرات ایران ضربه‌های غیرقابل جبرانی را به همراه خواهد داشت.

غلامرضا سلامی، کارشناس مسائل پولی و مالی در گفتگو با اگزیم نیوز با اشاره به اینکه برای افزایش قیمت دلار، دلایل مختلف داخلی و بین المللی مطرح می‌شود، گفت: از جمله عوامل داخلی می توان به عدم وجود سیستم تعیین نرخ ارز از طریق بازار اشاره کرد؛ چرا که اقتصاد ایران دارای تلاطم ‌ها و نوساناتی است که اگر نرخ ارز مدیریت شده و تفکیک شده نباشد ما نمی‌توانیم پیش بینی‌های خوبی داشته باشیم. بنابراین برای اقتصاد ایران باید یک سیستم نرخ ارز با ثبات و پیش بینی پذیری را داشته باشیم و از قبل بدانیم که با ایجاد تغییرات چه اتفاقی رخ می دهد تا براساس آن، اقتصاد را بتوانیم مدیریت کنیم.

وی ادامه داد: عمده‌ترین عرضه کننده ارز در ایران که می‌تواند نرخ ارز را تعیین کند، دولت است و اگر بانک مرکزی بتواند قواعد بازار را رعایت کند این نوسانات نرخ به حداقل می‌رسد. در واقع دولت با پایین نگه داشتن مصنوعی نرخ ارز و در اصطلاح سرکوب قیمت ارز و همچنین تبعیت نکردن تورم از تفاوت تورم داخلی و خارجی موجب شده این فنر به یکباره خارج شده و قیمت ارز افزایش پیدا کند.

این کارشناس مسائل پولی و مالی افزود: پایین نگه داشتن نرخ مصنوعی دلار کاهش تورم را هم در پی خواهد داشت، چرا که با پایین آمدن هزینه تولید، تورم نیز رشد پیدا نمی‌کند و به دنبال آن اشتغال هم افزایش می‌یابد، البته این اثر تنها در کوتاه مدت جواب می‌دهد و در بلند‌مدت پایین نگاه داشتن نرخ ارز، می‌تواند عامل رشد واردات، تهدید برای تولید و اشتغال و به موجب آن پیامدهای منفی را برای دولت‌های آتی به دنبال خواهد داشت.

سلامی اضافه کرد: یعنی اگر تورم جهانی 2 درصد باشد و تورم ما به طور متوسط سالی 15 درصد باشد ما به‌ التفاوت آن باید در یکسال به صورت تدریجی بر قیمت ارز افزوده شود اما عملا می‌بینیم این اتفاق نمی‌افتد و فنر ارز جهش پیدا می‌کند.

به گفته وی مقوله دیگر موثر بر افزایش قیمت ارز، منابع دولت است. درحال حاضر با توجه به تحریم ها و عهد شکنی آمریکا و وضعیت نامناسب روابط بین المللی بانکی ما، منابع دولت محدود است. از سوی دیگر تیره شدن روابط ایران با ترکیه و دوبی مزید برعلت شده و بر این دسترسی ها محدودیت ایجاد کرده است.

این کارشناس مسائل پولی و مالی تصریح کرد: نکته دیگر اقدامی بوده که بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار تابستان امسال در ارتباط با پایین آوردن نرخ سود بانکی انجام دادند. در پی این سیاست سپرده های مردم به سمت بازارهای ارزی گرایش پیدا کرد.

 سلامی در خصوص اینکه افزایش نرخ دلار برای صادرات کشور خوب است یا بد، گفت: بر اساس تجربیات گذشته، هیچگاه افزایش نرخ ارز منجر به تقویت صادرات نشده است و اگر چنین بوده در کوتاه مدت و مسکن وار بوده است و در سال های بعد به دلیل افزایش هزینه‌های تولید منجر به کاهش صادرات نیز شده است.

وی ادامه داد: از سوی دیگر پایین نگه داشتن مصنوعی نرخ ارز هم به مراتب زیان بارتر از افزایش آن است. به دلیل اینکه ایران از تورم رنج می برد و اگر قیمت ارز ثابت بماند واردات به صرفه می شود و صادرات و تولید را با مشکل مواجه خواهد کرد و از سوی دیگر کالای چینی ارزان تر از تولید داخل به دست مصرف کننده می رسد.

سلامی تصریح کرد: اگر نرخ ارز با مدیریت دولت به رقم واقعی برسد اثر مثبت هم دارد جلوی واردات بی‌رویه را می‌گیرد و به صادرات کمک می‌کند و خود به رونق بخشیدن تولید کمک می‌کند. این در حالی است که وقتی نرخ ارز پایین می‌ماند طبیعتا واردات به صرفه و صادرات گران می‌شود.

این کارشناس امور مالی و بانکی با اشاره به بسته بانک مرکزی برای کاهش التهاب از بازار ارز گفت: نوسانات نرخ ارز در هفته‌های اخیر بانک مرکزی ایران را به ارائه بسته جدیدی برای کنترل هیجانات ارزی واداشت، ارائه گواهی سپرده با نرخ سود ۲۰ درصد، انتشار سپرده گواهی ریالی مبتنی بر ارز و پیش‌فروش سکه مفاد این بسته سیاست‌گذارانه بود. به نظر می رسد بسته پیشنهادشده از سوی بانک مرکزی می‌تواند دامنه تلاطم در بازار ارز کاهش داده و آرامش را در این بازار ایجاد کند.